Here are the crimes, murders and suicides against people persecuted by the communist regime, how they tried to hide the bodies of the victims of Bahri Omar, Beqir Balluku, Petri Dumes and Hito Çakos, forensic pathologist Bardhyl Çipi confesses for the first time previously unheard details FrONt

Prof. Dr. Bardhyl Çipi has published in his study book and memoirs scientific evidence of murders, deaths of some public figures of our country and abroad, those persecuted as well as some serious events, mainly deadly ones. For this, he has relied on the rich baggage, which he has acquired for a very long time of more than 50 years from the examination of several thousand corpses, the examination of other difficult cases, reinforced by the specializations and training that performed in developed countries. For the "SOT" newspaper, he brought for the first time some details about the searches after the 1990s of the corpses of political dissidents buried in unknown places.

Bardhyl Chip's writing

There have been many murders and suicides against people persecuted by the communist regime, as can be seen from the documents that have come out and the testimonies of those who suffered and were unjustly punished during this brutal dictatorship. Some of them have been proven with scientific evidence thanks to the forensic examinations carried out, but there are many others, proven by numerous documents and testimonies. After the 1990s, when the communist regime was overthrown, scientific testing of these bitter events began in an organized manner. Indeed, in some of these political murders or suicides, forensic and criminological examinations have been carried out since the time they occurred. At that time, I was new to the practice of forensic medicine and I mainly participated in the forensic examinations of the victims of ordinary crimes, which were numerous, but were kept secret and not announced publicly, as is done today. I have done these examinations more for the city of Tirana and its surroundings and less for other areas of our country; they were usually carried out by their forensic doctors, who were in every district of our country. At that time, I conducted a large number of forensic examinations of Tirana and went to most of the villages in its district to perform autopsies on numerous victims of murders, suicides, accidents, or sudden deaths, all of which that had nothing to do with political persecutions. But during those years, I have also participated in solving the forensic aspects of some events of a political nature.

obstacles

Në kërkimet pas viteve 1990 të kufomave të disidentëve politikë të varrosura në vende të panjohura, të pasuara me ekzaminimet e tyre, morën pjesë aktive të gjitha shërbimet mjekoligjore të vendit tonë, për të cilat unë kam qenë drejtuesi kryesor i tyre. Por në këto kërkime, që kryheshin më tepër me iniciativën e familjeve të viktimave, u hasën mjaft pengesa:-Regjimi i mëparshëm për ta bërë sa më të pamundur zbulimin e kufomave të disidentëve politikë, pas varrimit të parë të tyre kryente zhvarrosje dhe rivarrosje të fshehta, shpesh të përsëritura dy tri herë, si p.sh.me kufomën e kryeministrit Mehmet Shehu, apo kufomat e drejtuesve të lartë të ushtrisë: gjeneralëve Beqir Balluku (ministër i mbrojtjes), Petrit Dumes dhe Hito Çakos. Për këtë arsye, në mjaft raste, pavarësisht përpjekjeve të mëdha, nuk arrihej gjetja e trupave të këtyre viktimave. Kështu p.sh., kërkimet për zbulimin e mbetjeve kufomore të Bahri Omarit dhe disa personave të tjerë të shpallur armiq dhe të dënuar  me vdekje, nuk patën rezultat. Në atë kohë u bënë gërmime të shumta në një zonë pranë Kryegjyshatës Bektashiane në Tiranë, ku mendohej se ato ishin varrosur. Po atje u zbuluan vetëm disa eshtra të pakta kafshësh.

Identifikimi

Situata tjetër është tek identifikimi dhe ekzaminimitantropologjik në vitin  2000, të mbetjeve skeletike të tri gjeneralëve, drejtues kryesorë të ushtrisë: Beqir Balluku ish-ministër i mbrojtjes, Petrti Dume, dhe Hito Cako, të cilët në bazë të akuzave false, ishin dënuar me vdekje dhe pushkatuar në vitin 1975.  Kufomat e tyre u gjetën në një varr të përbashkët pa emër, në fshatin Vranisht të rrethit Vlorës. Eshtrat paraqiteshin pa mbeturina indesh të buta, pa insekte, me ngrënie dhe shkatërrime të shumta. Bashkë me eshtrat kishte dhe mbeturina teshash, në këqyrjen e të cilave u vu re se ato përbëhen nga pjesë teshash dhe këpucësh të kalbura, të cilat u njohën nga të afërmit se ishin prodhime të punëtorisë ushtarake, nga ato për oficerët madhorë. Eshtrat, së bashku me mbeturina teshash, u dërguan në shërbimin e mjekësisë ligjore në Tiranë, ku u krye ekzaminmi i plotë antropologjik e tyre. Nga ky  ekzaminim, që zgjati më shumë se dy javë,  rezultoi sa vijon:

Beqir Balluku

Nga ekzaminimi i mbetjeve skeletike që mendohej se i takonin kufomës së Beqir Ballukut, ku kafka ishte shumë e dëmtuar, u përcaktua se  ato i takonin në një personi të seksit mashkull, me moshë të kaluar mbi 50 vjec, me gjatesi trupore 1.78 m, i racës së bardhë dinarike, të dhëna grupore këto që përputheshim me ato të viktimës Beqir Balluku. Përve? kësaj, në eshtrat e ekzaminuara u konstatua prania e një kallusi kockor në njërën nga kockat e parakrahëve, gjë që u përputh me pohimin e të afërmve të viktimës, që viktima kishte pësuar një frakturë të parakrahut në moshë të re. Po kështu në ekzaminimin odontologjik u vu re prania e një këllëfi floriri  në njërën prej dhëmballëve premolare, gjë që përputhej me pohimin e të afërmve që viktima kishte pasur një dhëmballë të përparme të veshur me flori. 

Petrti Dume

Mbetjet kockore që mendohej se i takonin Petrit Dumes, kishin në kafkë një vrimë e ngjashme me atë të vrimës së hyrjes së një plage me armë zjarri. Nga ekzaminimi antropologjik rezultoi se ky skelet i takonte një personi të seksit mashkull, me moshë të kaluar mbi 50 vjec, me gjatësi trupore 1.68 m, i racës së bardhë, të dhëna identifikuese grupore këto që përputheshin me ato të viktimës Petrit Dume, gjeneral madhor i shtetit komunisit.   Përveç kësaj denticioni i viktimës që kishte mbushje floriri, ishte pasqyruar edhe në kartelën dentare dhe u njoh nga njëra prej vajzave të viktimës.

Hito Çako 

Kufoma e tretë e viktimës Hito Çako, përbëhej nga kafka me një vrimë hyrjeje plage arme zjarri në pjesën anësore të parietales së djathtë etj. Nga ekzaminimi antropologjik rezultoi se ky skelet i takonte një personi të seksit mashkull, me moshë rreth 50 vjec, me gjatësi trupore 1.65 m, i racës së bardhë dinarike (adriatike), të dhëna identifikuese grupore këto që përputheshin me ato të viktimës Hito Çako, gjeneral madhor i shtetit komunist. 

Në ekzaminimin e dhëmbëve u vu re në nofullën e sipërme prania e mjaft boshllëqeve midis dhëmbëve (diastema), gjë që u përputh me pohimin e të afërmve të viktimës, që i kishte pasur ato që në të gjallë të tij, konstatim ky i pasqyruar edhe në kartelën dentare të Hito Çakos. Pra nga ky ekzaminim antropologjik mjekoligjor, u përcaktua në mënyrë të saktë, identiteti i tri viktimave të mësipërme, të ekzekutuara 25 vjet para gjetjes së tyre, si dhe dëmtimet e shkaktuara nga qitje me armë zjarri. Pas kësaj u kryen varrimet ceremoniale të tyre.  Dua të shtoj se kur erdhën në fillim eshtrat e tri viktimave, për shkak se ato ishin varrosur së bashku, duke u hedhur në gropën e varrit mbi njëra tjetrën, pjesët e tyre ishin të përziera. U desh një punë shumë e kujdesshme, duke u mbështetur në diferencat e gjatësive trupore të ?do viktime dhe shenja të tjera, që të arrinim të realizojmë identifikimin e saktë të pjesëve kockore të ?do viktime.  

Problematika

In another case, the prosecution sent to the central university service of forensic medicine in Tirana, human skeletal remains, discovered in the district of Përmet, which were thought to belong to a young man from Shkodra, who graduated from a theological university in Italy and was shot from the communists. From the detailed forensic and anthropological examination that I did, it turned out that they belonged to an elderly person over 50-60 years old, ruling out that they belonged to this young boy. Another event that I remember was that of the hopeless efforts to find the remains of a victim who was shot many years ago. After the 1990s, on a day around 1993, in the early hours of the morning, a large man, who told me that he was an American citizen, had been living in New York for many years after escaping from a village in the North, came to meet me in my office. of Albania. He had come to find his uncle's grave and begged me to help him identify the remains. He told me that his uncle, a long time ago, in the 1950s, performed military service in an army unit in the area of ??the "city of students" in Tirana, where "Ali Riza's barracks" were. Very unhappy with the communist regime, he tried to escape, but was caught and sentenced to death. His execution was carried out in front of the entire battalion to set an example and frighten all the other soldiers. After that, he was buried in a large and deep pit, dug near the place where he was shot. His close friend, also a soldier in that unit, now in old age, remembered the burial place well. A few days later, on a morning with good weather, together with the nephew and the uncle's friend, we go to the place where the victim was buried, to assist in the excavations to discover the corpse, so that I could then carry out its examination. The place was dug all day long and deep, but nothing was found except a few bones of animals. The whole tribe assisted in these excavations, of more than 20 people who had come from the victim's village, to honor him and then organize the burial ceremony. I felt very sorry for their despair at not finding the body of their relative. -Another shortcoming of these examinations has been the lack of accurate and complete comparative data. As is known, the anthropological identification (forensic anthropology) of unknown skeletons is in itself a comparison, where the data from the examination of the remains are compared with those of the person to whom these remains are thought to belong. If this comparative data is missing, identification will be impossible.