BREAKING NEWS

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the prosecutors are expected to take the facts from the American Justice in their hands, the order letters in the USA are launched, information will also be obtained about Patrick He...

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the
x
BREAKING NEWS

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of Ilir Metaj's spy file, we expect that the "syringe with sea water" that the DASH senior official injected into SPAK prosecutors will lead to the arrest of "heavyweights"

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of
x
BREAKING NEWS

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a quorum on the Law on Strategic Investments, this is how the Constitution was overturned by the majority, the fraud is revealed

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a
x
BREAKING NEWS

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who challenges the old "wolves" in politics, apartment 200 thousand euros, 11 bank accounts, staggering profits from rent, 180 thousand euros from property sales, how he justified the milli...

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who
x
BREAKING NEWS

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the corruption of Klodian Allajbeu and Vilma Nushi, thefts with "Hemodialysis", "Check Up", "Laboratories" and "Sterilization" are proven, arrests are expected from SPAK

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the
x
BREAKING NEWS

Rama-Berisha set up a commission to destroy SPAK and the Justice Reform, here are the new "non-women" deals with the prime minister to block arrests

Rama-Berisha set up a commission to destroy SPAK and the Justice Reform, here
x
BREAKING NEWS

The Port of Vlora scandal broke, this is how Samir Manes was forgiven 57 thousand square meters of land, 2 ministers were implicated, SPAK takes over the lawsuit against the government mega-oligarch

The Port of Vlora scandal broke, this is how Samir Manes was forgiven 57
x
BREAKING NEWS

The well-known journalist warns of sensational arrests in the coming days, here are some of the "scorching" files that SPAK is investigating and the scheme followed by BKH agents to arrest Jorgo Goro, the acting mayor of Himara was intercepted for 4 mo...

The well-known journalist warns of sensational arrests in the coming days, here
x

Opinion / Editorial

2 words about the Book Fair and the joint Albania-Kosovo encyclopedia

2 words about the Book Fair and the joint Albania-Kosovo encyclopedia

I would like here to quote the historical President of Kosovo and the colossus of Albanian culture and letters, Ibrahim Rugova, who, referring to intellectuals and their role, emphasized that: "The role of intellectuals in society and within a nation is important . I say that among small nations, including us Albanians, intellectuals have played an important role. Just take the National Renaissance or the Albanian Romanticism. They have led the intellectuals and there is also an opinion that the intellectuals made the Albanian state". Referring to cultural exchanges, Rugova continues that: "Of course, with greater communication, this border that has been standing here for forty years, like a Berlin Wall, is being removed... then another will be created greater circulation, at the modern, contemporary level of the Albanian people". But, if after 1990, with the democratic processes throughout Europe and with the increase in communication, the Berlin Wall fell not only physically, but also in the consciousness of the citizens, still between us, Albania and Kosovo, even though until now between our two countries are signed over 70 cooperation agreements (most of which are only on paper), we are left with a Glass Wall, which must be dismantled by all of us, on both sides of this border, which should not exist. Because the Albanian people, regardless of borders, have neither a half identity nor a half culture, pretended or hidden behind fraudulent statements. His identity is also clear, regardless of whether someone does not want to see him, someone does not care to see him. We are among the oldest peoples of the European continent, a founding people in its plain, so our culture must be unified. Anyway, I emphasize that the signing of the agreement on the Albanian Common Encyclopedia is very important, but it may produce some negative effects and consequences, in case the official Tirana will not give up the paternalistic perception of our national culture, except for that paternalistic political perception that there is, especially in Rama's relationship with Vucic, ignoring and underestimating Pristina. If with this encyclopedia or even with the other agreements signed, but so far remaining on paper, we will not have a clear orientation of our common culture towards Western values, the political culture of our two states will bring anti-values. The clearest example of political paternalism is the much trumpeted initiative by the Rama sect for "Open Balkans".

If the Open Balkans, an early Yugoslav project supported by the Rama sect and which was openly criticized by the EU yesterday, is not immediately abandoned, and if the Berlin Process is not supported without reservation, then any agreement will be a failure.

Albania belongs to Europe, but first it must reach an agreement "among the countries". In aid of this process of removing the "wall" that I quoted above and that we still have between us, I am modestly giving some ideas for actions and supporting structures.


1. A special fund under both Ministries of Culture for joint activities.


Ende nuk kemi të gjeneruar nga buxhetet e shteteve të dy vendeve tona një fond special për produktet e përbashkëta kulturore, pavarësisht se ka fonde për tematika të ndryshme, që akordohen nëpërmjet thirrjeve për projekt-propozime.
Nuk kemi një dakordësim mes dy qeverive, që nga buxhetet e tyre të akordohet një fond vjetor i përbashkët pikërisht në fushat e:

 

- ruajtjes së trashëgimisë kulturore,

- bashkëpunimit efektiv bibliotekar,

- atij të arkivave,

- të arteve vizive,

- spektakleve teatrore dhe

- filmave.


Deri tani, qasja nga strukturat tona shtetërore përgjegjëse të kulturës ka qenë më shumë sipërfaqësore dhe demostrative, për të prodhuar lajmin mediatik, pa shkuar në thelbin, në strukturën bazë dhe themelore të bashkëpunimit. E kemi të domosdoshme të kryejmë ndryshime strukturore dhe të realizojmë një qasje të re në bashkëpunimin për kulturën.


2. Strukturë e përhershme zbatuese e strategjisë dhe politikave sinergjuese në kulturë.

Që të realizojmë legjislacionin e unifikuar dhe Strategjinë e Përbashkët, si rruga e vetme që edukimi kombëtar kulturor të bëhet pjesë e qëndrueshme përbërëse e edukimit të brezave të rinj të shqiptarëve në të dyja anët e kufirit, na duhen struktura të përhershme dhe të qëndrueshme.
Do të propozoja, krahas krijimit disa kohë më parë të Sekretariatit Koordinues Ndërqeveritar Shqipëri-Kosovë, edhe krijimin e një Sekretariati të Përbashkët të veçantë për Kulturën, me dy-tre përfaqësues nga dy ministritë tona përkatëse të Kulturës, që të mblidhen mundësisht çdo muaj në Prishtinë ose Tiranë dhe të japin ide, të bëjnë propozime dhe raportojnë Ministrave përkatës, më pas edhe opinionit publik, për progresin e arritur dhe vështirësitë e hasura.

Sekretariati i Përbashkët kulturor duhet të marrë parasysh dhe të analizojë të gjitha problematikat e akumuluara të bashkëpunimit tonë kulturor, duke ofruar zgjidhje si në rastin e librit shqip.

Problematikat e librit, si instrumenti më kapilar i dijes dhe edukimit, duhet të fokusohen me zgjidhje shteruese. P.sh. trajtimi fiskal i librit ka qenë gjithnjë një temë debati mes botuesve dhe ligjvënësve në të dyja vendet tona, por kësaj here, ajo çfarë po shndërrohet si shqetësim në komunitetin e tyre, është taksa e vendosur për librin shqip, të botuar në Kosovë.

Pa i llogaritur shpenzimet doganore, është e qartë që kjo taksë dëmton integrimin e shqiptarëve në të dy anët e kufirit. Ajo bie ndesh jo vetëm etikën e bashkëpunimit, por shkel edhe parimet e barazisë.

Së dyti, libri i botuar në Kosovë mungon në bibliotekat e Shqipërisë. Lexuesi në Shqipëri, përpos Panairit të Librit, ku paraqiten botuesit e Kosovës, e ka të vështirë të gjejë librin e botuar në Kosovë.

Po ashtu Sekretariati Kulturor duhet të jetë struktura bazë realizuese e bashkëpunimit konkret, që në epokën digjitale të komunikimit, duhet të arrijë të shfrytëzojë të gjithë potencialin që afron sot teknologjia, e cila ka ka një ndikim të fortë tek publiku, sidomos ai i ri. Në këtë drejtim, deri tani nuk është bërë shumë, ose pothuajse asgjë, në një kohë që hapësira është e jashtëzakonshme, me kosto minimale dhe efektivitet maksimal.

 

III. Legjislacion i unifikuar për kulturën

Legjislacioni i kulturës jo vetëm që është i pamjaftueshëm në vendet tona, por shpesh herë kufizues. Diskutimet publike për ndryshimin e tij me komunitetin kulturor dhe artistik, teatrit, muzikës klasike, me atë të ansambleve popullore, me artet pamore e komunitetin e librit dhe të botimeve, gjatë gjithë këtyre viteve kanë qenë sipërfaqësore dhe nuk kanë prekur thelbin e domosdoshmërisë që kemi për unifikimin e ligjeve tona për kulturën. Është e qartë që asgjë nuk mund të bëhet pa u debatuar me aktorët e interesit, por ka ardhur koha t’ju largohemi diskutimeve thjesht të formës, që tingëllojnë si shoë. Gjithshka është diktuar padrejtësisht nga lart, madje dhe në përplasje disa herë, me interesat e komuniteteve përkatëse. Aktualisht sistemi i menaxhimit është i centralizuar për të gjitha shërbimet që marrin institucionet e kulturës dhe të trashëgimisë kulturore. Më tej, financimi i skemës së pavarur ka bërë dëme të mëdha, pasi ka pasur skema korruptuese midis politikës dhe kulturës. Janë financuar projekte e pastaj është bërë marketing për parti politike. Ne e kemi të domosdoshme një pikë tjetër nisjeje të sinergjisë mes dy vendeve tona në qasjen ndaj kulturës sonë kombëtare. E përdor posaçërisht këtë term, sinergji, për të treguar se kjo duhet të jetë domethënia e të gjitha përpjekjeve tona ligjore dhe institucionale: vlera e shtuar në kurimin e përbashkët dhe barazisë e lirisë së trajtimit ndaj pasurisë kulturore dhe produkteve kulturore të reja për të dyja vendet tona. Pavarësisht se trumbetohet gjatë dhe të krijohet përshtypja se po bëhet shumë në përafrimin e kulturës, problemet janë të dukshme. Vëmendja kryesore duhet të jetë në bashkëpunimet konkrete, bashkëpunime, të cilat nxjerrin produkt dhe nuk ngelen bashkëpunime apo projekte në letër e vetëm lëvrim fondesh. Kështu, rishkrimi i vërtetë, shkencor, i historisë sonë, i kulturës, në rrafshin e gjuhës dhe mentalitetit tonë juridik, por edhe të mendimit shqiptar të ndaluar nga regjimi komunist, mund të jenë disa nga fushat ku mund të punohet më mirë, me një perspektivë kontribuese bashkëpunimi. Këtu do të doja të përmendja faktin që në një shoqëri totalitare, siç ishte Shqipëria e gjysmës së dytë të shekullit XX, sistemi drejtues u mundua të administrojë mendimin shqiptar dhe rrjedhimisht të asgjësonte përmasat mentale, të dalin përtej mendësisë së kufizuar dhe propaganduese që përfaqësojnë diktaturat. Pikërisht kjo politikë u ndoq dhe udhëhoqi proceset e censurës gjatë ndërtimit të sistemit komunist në Shqipëri dhe si për analogji u vu re edhe përgjatë mandatin qeverisës 2013 – 2021. Nëse në gjysmën e dytë të shekullit të XX, emrat e njohur si Faik Konica, Gjergj Fishta, Tajar Zavalani, Branko Merxhani, Stavro Skëndi, Krist Maloki, Gjergj Fishta, Ernest Koliqi, Tajar Zavalani, Zef Valentini, etj, etj u anatemuan publikisht, përgjatë 10 viteve të qeverisjes së Edi Ramës, shoqëria jonë po përjeton  një tipar dallues regresiv dhe armiqësor, që lidhet me shpërbërjen e politikave mbështetëse për librin dhe në mënyrë specifike për pengimin e botimit të arsenalit ende të panjohur të mendimit shqiptar të traditës të ndaluar, i cili u lëvrua brenda dhe jashtë vendit. E gjitha kjo do të ndikonte fortësisht në paraqitjet tona përpara Bashkimit Evropian dhe sfidave të anëtarësimit në të, me një kushtetutë të përbashkët kulturore, juridike dhe përfaqësuese me të gjithë potencialitetin e lashtësisë, historisë, vlerave etike e juridike, kulturore dhe artistike që na takojnë. Për këtë arsye, do të propozoja një dokument unik, të tipit Road-Map, një Strategji afatgjatë të Përbashkët pesëvjeçare Kosovë-Shqipëri të Zhvillimit të Kulturës 2022-2027, ku të planifikohet rishikimi jo vetëm i legjislacionit, por edhe i akteve të tjera që rregullojnë funksionimin e institucioneve publike, në mënyrë sa më të përshtatshme ndaj qëllimit sublim të sinergjisë kulturore kombëtare. Ky dokument strategjik, do të ishte qasja e duhur e problemeve tona të mbarsura dhe të shtresëzuara, duke mbrujtur shpresë dhe krijuar perspektivë.