BREAKING NEWS

Sali Berisha and Jamarbër Malltez are about to be released from prison, this is what Edi Rama's agreement with "Refoundation" contains, from the destruction of SPAK and the overthrow of the decriminalization law, to the establishment of the anti-reform...

Sali Berisha and Jamarbër Malltez are about to be released from prison,
x
BREAKING NEWS

Here is the story of the looting of the army's property, from President Bajram Begaj, to Xhaçka and Belinda Balluku, the serious criminal violations for the interests of the oligarchs, how the national security, the operationality of the Naval Force an...

Here is the story of the looting of the army's property, from President
x
BREAKING NEWS

Four assassinations and injuries in four days to the successful minister Taulant Balla, the police collect the cartridges of the executions

Four assassinations and injuries in four days to the successful minister Taulant
x
BREAKING NEWS

Spartak Ngjela: The Serbs infiltrated Albania in the years 92-'97 with the help of the "Berisha" government and were invested in destroying the country's economy, here is the 'hot' file that has been covered by the dust of oblivion and how SPAK can put...

Spartak Ngjela: The Serbs infiltrated Albania in the years 92-'97 with the
x
BREAKING NEWS

16 years since the "Gërdec" massacre, here are the shocking secrets of the death factory affair, 10 billion dollars were at stake, from the disappearance of witnesses, to Shkëlzen's threats to Luan Hoxha to shut up and the alibis of Berisha to hide the...

16 years since the "Gërdec" massacre, here are the shocking
x
BREAKING NEWS

From the breakdown of the secret conversations, to the scheme followed by the head of ARRSH to benefit millions of euros from his company that he declared sold, other details from the arrest of Evis Berberi and two businessmen are revealed, this is wha...

From the breakdown of the secret conversations, to the scheme followed by the
x
BREAKING NEWS

After Ogerta Manastirliu, Belinda Balluku towards resignation and handcuffs, here are all the scandals involving the deputy prime minister

After Ogerta Manastirliu, Belinda Balluku towards resignation and handcuffs,
x
BREAKING NEWS

Idajet Beqiri explodes the "bomb", Flamur Noka and Luciano Boçi went to Ioannina with a bag of money, here is the mysterious person they met to hit the opponents of Sali Berisha in Tirana, the bargains are revealed

Idajet Beqiri explodes the "bomb", Flamur Noka and Luciano Boçi
x

Opinion / Editorial

Carbon monoxide, the ubiquitous deadly gas, here are some of the deaths that have occurred due to this "poison"

Carbon monoxide, the ubiquitous deadly gas, here are some of the deaths that

-The deaths of Emil Zola, Anita Bitri and four Russian tourists in Albania-

Some time ago, I had the opportunity to visit Paris again for a few days, which, as you know, has often been described as the capital of the world, where some of the most important centers of business, finance, art, culture, etc. are located.

Since, years ago, I stayed for many months in Paris, during some specializations and other scientific activities mainly in the fields of forensic medicine, I decided this time to visit some of the tourist spots of this wonderful city that I had not seen in detail.

One of them was the Panthéon, the first major monument of Paris, built before the Arc de Triomphe and the Eiffel tower were erected and considered the first building to offer a panoramic view of this magnificent city.

The most prominent people of the French Nation rest eternally there.

In one of its many crypts where some of the most prominent writers of France and the whole world rest, such as Alexander Dumas, Victor Hugo, etc., there is also the grave of Emile Zola, the most famous and appreciated French writer of his time, twice nominated for the Nobel Prize, simultaneously a journalist and an outstanding contributor to the development of naturalism.

I had heard that his death in 1902, at the age of 62 when he was at the height of his activity, had not been natural at all.

This thing made me curious, even more so because of my profession as a forensic pathologist, who also deals with the examination of cases of violent deaths, mainly criminal or accidental ones.

For this reason, I examined in detail the French medical and public records of the death of Emile Zola.

According to them, on September 29, 1902, around half past nine in the morning, Emil Zola and his wife were found unconscious in the bedroom of their apartment in Paris. Emil Zola was pronounced dead, while his wife was immediately taken to the hospital, where she received rapid medical assistance.

From the data of the French press of that time, it appeared that the wife of Emil Zola was found lying in bed unconscious, together with her two dogs that were still breathing, while her husband was lying on the floor at the foot of the bed.

U dyshua menjëherë se vdekja e tij mund të kishte ndodhur për shkak të oxhakut të kësaj dhome, vatra e të cilit kishte lëndë djegëse ende të ngrohtë nga të cilat mund të jenë prodhuar gaze të dëmshme që janë përhapur në mjedisin e kësaj dhome.

Një ditë më parë, çifti Zola ishte kthyer nga pushimet prej 6-javësh nga fshati Medan pranë Parisit. Meqenëse koha ishte freskuar, shërbëtori i shtëpisë ku banonte Emil Zola, ndezi zjarrin e oxhakut me copa qymyri që janë më pak të efektshme se trungjet e druve dhe më pas kur filloi të dilte tym, meqenëse oxhaku kishte shumë kohë pa u përdorur dhe qyngjet e tij mund të ishin gjysmë të zëna, ai e kishte lënë zjarrin të shuhet dhe kishte mbyllur pastaj kapanxhën e oxhakut. Kur u kthye në shtëpi çifti Zola, zjarri i oxhakut nuk ishte shuar plotësisht. Çifti më pas ka pirë verë. Zonja Zola tregon se i shoqi gjatë natës nuk po e ndjente veten mirë. Për këtë, ai ishte ngritur për të hapur dritaren por është rrëzuar përtokë, pa arritur ta bëjë këtë veprim. Ajo, duke mos e ndjerë veten mire, nuk mundi tëçohej për ta ndihmuar të shoqin dhe më pas nuk mbante mend asgjë.

I rrëzuar mbi dysheme, ai ka thithur më shumë gaz helmues, që zakonisht i kombinuar dhe me gazin karbonik, është më i rëndë se ajri dhe për këtë ka qenë grumbulluar më shumë në pjesët e poshtme të dhomës; ndërsa e shoqjadhe dy qentë ndodheshin më lart të shtrirë në krevat. Kjo mund të ketë qenë arsyeja që ata arritën të shpëtojnë.

Këqyrjae vendit të ngjarjes, filloi të kryhej menjëherë sipas procedurave të njohura: këqyrja statike dhe dinamike e viktimës të shtrirë në dysheme, pasi ishin kryer pa sukses të gjitha procedurat e dhënies së ndihmës së parë; më pas u mor gjaku nga viktima, e shoqja dhe dy qentë, analiza e të cilës u krye menjëherë nga specialisti toksikolog.

Kjo analizë u realizua nga M.Ogler, drejtori i laboratorit të toksikologjsë në Paris, raporti i së cilës pasqyrohet në Gazetën “L’Éclair” të Parisit më 3 Tetor 1902 (4 ditë pas ngjarjes vdekjeprurëse).Sipas këtij raporti, rezulton që gjaku i marrë nga viktima, gruaja e tij dhe qentë, në fillim i përzierë me acid tartrik të ngopur, më pas është  ngrohur dhe është shtuar pirogalati i kaliumit për të larguar CO2; mbetja është vënë në kontakt me klorurine zhivës që ka kryer absorbimin; më pas u kryen disa procedura matjesh shumë delikate për të përcaktuar përqëndrimin e CO. Në përfundim rezultoi prania e oksidit të karbonit, në një përqindje shumë të lartë, që konsiderohet si një dozë masive.

Një ditë pas ngjarjes (30 shtator 1902) u krye edhe autopsia e kufomës së Emil Zola nga mjekët ligjorë Thoinot dhe Vibert, që morën edhe gjakun e vikimës që së bashku me atë të bashkëshortes dhe qenve e dërguan në laboratortin e bashkisë, ku drejtori i tij Girard, me anën e metodës spektrospkopike zbuloi praninë e CO në gjakun e çiftit Zola dhe dy qenve.Në përfundim të autopsisë u dha konkluzioni se vdekja e Emil Zola ishte aksidentale nga asfiksia prej oksidit të karbonit.

Njëkohësisht, këqyrja e vendit të ngjarjes u shoqërua nga ekzaminimi prej ekspertit arkitekt të prefekturës të policisë, të oxhakut të dhomës së gjumit dhe kanalit (qyngjit) të tij deri në hapjen e tijnë çatinë e shtëpisë.

Përveç kësaj, pas disa ditësh nga ngjarja, nga një grup ekspertësh, u kryeedhe një eksperiment në dhomën e gjumit të viktimës, me qëllim për të riprodhuar  kushtet fiziko-kimike që kishin shkaktuar vdekjen e  Emil Zola.

Pra, përfundimisht vdekja e Emil Zola u përcaktua si vdekje asfiktike aksidentale nga helmimi me monoksid karboni për shkak të defekteve të oxhakut.

Vdekja e menjëhershme dhe e papritur e Emil Zola, bëri që të ngrihennë fillim versione të ndryshme mbi shkakun e saj, si ai i helmimit ushqimor, vetëvrasjes, por qëtë dhënat hetimore dhe ato të plota toksikologjike dhe mjekoligjore menjëherë i përjashtuan në mënyrë të pakundërshtueshme këto dyhipoteza.

Megjithatë u ngrit edhe versioni i vrasjes, për arsye politike nga një pastrues oxhaqesh, kundërshtar i Emil Zola në lidhje me çështjen Drejfus. Sipas pohimit të tij të marrë indirekt në vitin 1953 (50 vjet pas vdekjes së shkrimtarit), ai një ditë përpara vdekjes së Emil Zola, duke punuar në oxhakun në çati të një shtëpie fqinje, kishte vajtur te oxhaku i shtëpisë Zola dhe e kishte bllokuar qëllimisht atë.

Por kjo hipotezë e vrasjes së Emil Zola është shumë e dyshimtë për arsye se dëshmia e vrasësit që ka vdekur, ka qenë jo e drejtëpërdrejtë, vrasësi duhet të kishte dhe bashkëpuninimin në krim të shërbëtorit të shtëpisë, gjë që ka qenë e pamundur sepse ai ishte shumë besnik ndaj shkrimtarit.

Sot që ka kaluar më shumë se një shekull nga vdekja e Emil Zola, dyshimi që ka qenë një vrasje nga një kundërshtar fanatik ka një farë baze, por tashmë të gjithë dëshmitarët e saj kanë vdekur, provat shkencore që e vërtetojnë atë mungojnë. Pra përfundimisht do të përcaktohet si një çështje e pasqaruar.

Por një gjë mbetet e sigurt, e vërtetuar nga hetimi dhe ekspertimi mjekoligjor dhe toksikologjik i plotë dhe i saktë, që Emil Zola ka vdekur nga asfiksia prej oksidit të karbonit, për shkak të  oxhakut që mund të ketë qenë i bllokuar.

 

*      *        *

Edhe në vendin tonë ka pasur mjaft raste vdekjesh nga oksidi i karbonit, me një pjesë të të cilave jam ndeshur edhe unë gjatë ushtrimit për një kohë shumë të gjatë të profesionit të mjekësisë ligjore.

Por ajo që m’u kujtua në fillim ka qenë vdekja e këngëtares së njohur Shqiptare Anita Bitri, së bashku me nënën dhe vajzën e saj më 19 tetor 2004 në Staten Island të Nju Jorkut.

Nga ekzaminimet mjekoligjore dhe toksikologjike dhe shqyrtimi i të dhënave hetimore dhe këqyrjes së vendit të ngjarjeje, ajo u konsiderua si një rast i ndodhur për shkak të bllokimit të tubit të shkarkimit të monoksidit të karbonit (CO) të kaldajës së sistemit të ngrohjes nga ana e punëtorëve gjatë ndërtimit të një ballkoni në pjesën anësore të shtëpisë ku banonin viktimat. Si pasojë e këtij bllokimi, ato u helmuan nga gazi vdekjeprurës i oksidit të karbonit që kishte mbushur mjedisin e brendshëm të shtëpisë nga bojleri që ndezi vetë viktima një natë më parë për t’u ngrohur, sepse koha ishte ftohur shumë.

Rasti u konsiderua aksidental dhe nuk u shoqërua me ndjekje penale të ndonjë personi.

Rasti i vdekjes së katër turistëve rusë nëShqipëri

 Po ngjarja më e rëndë e helmimit vdekjeprurës nga monoksidi i karbonit që ka ndodhur në vendin tonë padyshim ka qenë ajo e vdekjes së katër turistëve rusë, më datën 15 tetor 2021, në një hotel të fshatit Qerret të rrethit të Kavajës, për të cilën unë një muaj e gjysmë më vonë, në një intervistë telefonike gjatë një emisioni televiz të gazetares së njohur Klodiana Lala, shpjegova aspektet mjekoligjore të këtij rasti tragjik me katër vdekje.

Kjo bisedë televizive ndofta e bë shkaku që më shtyu që unë t’i shqyrtoj me më shumë kujdes të gjitha rrethanat, të dhënat hetimore, toksikologjike,  mjekoligjore të këtyre vdekjeve, të paraqitura në mediat dhe shtypin e vendit tonë, duke u mbeshtetur edhe në përvojën time dhe literaturën e pasur përkatëse.

Sipas dosjes së prokurorisë rezulton se më 15.10.2021, ora 22.10, është marrë njoftimi se në Qerret, Golem Kavajë në Hotel Gloria Palace, në ambjentet e SPA-së janë gjendur 4 persona pa shenja jete, që rezultuan të ishin të 4 shtetasve rusë: dy prindër, vajza dhe dhëndërri i tyre.

Itinerari i lëvizjeve deri në vdekjen e tyre ka qenë  pak a shumë ky:

Viktimat kanë qenë akomoduar në këtë hotel që më datën 10 Tetor 2021. Pas disa ditëve të qëndrimit në hotel, më 15.10.2021 kanë udhëtuar drejt Maqedonisë së Veriut dhe në orën 10.07 kanë kaluar kufirin e Qafës së Thanës; Atje ata janë ushqyer dhe po atë ditë në orën 17.07 kanë hyrë përsëri në Shqipëri nga pika kufitare e Tushemishtit.Janë ndalur vetëm në Librazhd ku janë ushqyer përsëri. Në orën 20.00 janë kthyer në hotel ku kishin prenotuar ambientet e SPA-së që një ditë më parë, dhe kanë porositur për disa ushqime që të çoheshin në dhomat e tyre.

Ata janë gjetur të vdekur në ambientet e SPA-së nga personeli i hotelit.

Pas njoftimit nga hoteli, u krye menjëherë, nga grupi hetiomr, nën drejtimin e prokurorit, këqyrja e vendit të ngjarjes.Kufomat u gjetën në katin përdhe (kati 0) të godinës së hotelit ku në anën veriore të këtij kati ndodhet zona e pishinës së ngrohtë dhe SPA-së. Të vendosur në një ambjent me permasa 22.2 -8.4 m, në qendër të të cilit ndodhet pishina me përmasa 11.5 x 6.5 m me volum 60m3uji. Në skajin veri perëndimor të këtij ambjenti gjendet e vendosur, sauna e cila në momentin e kqyrjes rezulton në punë dhe në pultin e saj lexohet shënimi elektronik 19.14 dhe temperature 63 gradë celcius. Përreth perimetrit të pishinës gjenden të vendosura radhazi shezllone plastike me ngjyrë të bardhë.

Në cepin verilindor të pishinës pranë shezlongut të parë në radhë, përdhe gjendet e shtrirë në mënyrë të crregullt kufoma e një shtetasi mashkull i identifikuar më pas si ajo e shtetasit S. B. Në anën lindore të pishinës në mesin e gjatësisë së saj gjenden pranë njëri-tjetrit dy kufoma të tjera një mashkull dhe një femër e identifikuar si N. B. dhe N. B. dhe këto dy kufoma të shtrira në gjendje të çrregullt. Në anën perëndimore të pishinës në shezllonin e mesit gjendet e shtrirë dhe pa asnjë jete në shezllon kufoma e shtetases E B.

Nga kqyrja e jashtme e kufomave, tek asnjëra prej tyre nuk u vërejtën dëmtime të jashtme trupore(shenja dhune).

Nga ambienti i vendit të ngjarjes u morën në cilësinë e provave materiale dy telefona celularë të viktimave dhe veshjet e përdorura prej tyre. Në vijim nga uji i pishinës u morën konform procedurave standarte për ekzaminim të mëtejshëm laboratorik dy kampione uji, të ndarë nga njëri-tjetri, një për ekzaminim me volum 1000 ml dhe një për ruajtje volum 100 ml. Gjithashtu u morën për ekzaminim të mëtejshëm edhe dy kampionë pluhur në dukje si klor që përdoret për dezinfektimin dhe përpunimin e ujit të pishinës; kampionët e klorit u morën të ndara në masën nga 100 ml secila, një për analiza dhe tjetra për ruajtje. Gjithashtu nga dhomat në të cilat ishin akomoduar viktimat u morën për ekzaminime të mëtejshme produktet ushqimore dhe mbetjet të tyre me qëllimqë ato të ekzaminoheshin.

Ditën tjetër, më 16.10.2021, u krye autopsia e katër vikimave. Në ekzaminimet mjekoligjore të tyre u vunë re shenjatkarakteristike të vdekjeve asfiktike, si dhe ngjyra e kuqe e çelur e indeve në të katrë viktimat. Këto të dhëna jepen në aktet përkatëse mjekoligjore, të shoqëruara me analizat toksikologjike që rezultuan që gjaku i tyre përmbante onoksid karboni në shifrat 75 – 80 %.

Rezultatet mjekoligjore të këtyre katër vdekjeve u shpallën kur kishte kaluar më shumë se një muaji nga ndodhja e kësaj ngjarjeje tragjike. Kështu që gjatë muajit të parë pas këtyre vdekjeve u dyshua më shumë për një helmim nga klori, ose avujit e tij, një helmim ushqimor, apo biologjike etj.

Mjaft kohë më pas është kryer edhe një eksperiment hetimor në të njëjtat kusht që ka ndodhur ngjarja, për të përcaktuar , nëse CO në ajër ka ardhur si pasojë e keqfunksionimit të kaldajës në hotel dhe mungesëssë sistemit siç duhet të ventilimit, apo për arsye të tjera. Nga kryerja e tij nuk u arrit ndonjë rezultat.

Pikërisht, në intervistën e dhënë prej meje, në dhjetor të vitit 2021, unë shpjegova, midis të tjerave:

Monoksidi i karbonit (CO)i dalë në rezultatet e ekspertizës është një nga helmet më të rrezikshme dhe në momentin që ai lidhet me hemoglobinën bëhet vdekjeprurës.Vdekja e tyre ka ndodhur për arsye se problemi në kaldaja duhet të jetë shumë i rëndë që vdiqën të katër bashkë.Monoksidi i Karbonit është një gaz pa erë dhe peshë sa të ajrit dhe formohet kur ka djegie. Ai konsiderohet një nga helmet më të rrezikshme dhe më të përhapura. Ka si veti që të lidhet me hemoglobionën e gjakut. Në rastet kur futet monoksidi në trup nëpërmjet frymëmarrjes, ai lidhetme hemoglobionën e rruazave të kuqe të gjakut, dhe kjo lidhje me të është 250 herë më e fuqishme se ajo me oksigjenin. Varet nga sasia e gazit të oksidit të karbonit në vendin ku ndodhet njeriu. Oksigjeni zëvendësohet me këtë gaz dhe shfaqen shenjat e helmimit, me dhimbje koke, marrje mendsh. Ka edhe nje lloj euforie e ngjashme me dehjen. Pastaj kalohet në fazën e dytë ku njeriu ka pamundësi në të lëvizuar, pastaj bie në koma dhe vdes. Në rastin konkret fakti që këta katërviktima të gjetura të vdekura në të njëjtën ambient, gjaku i të cilave përmbante CO në sasi shumë të lartë e vërteton në mënyrë të saktë që vdekja e tyre ka ardhur nga helmimi me oksid karboni.Viktimat në këto vdekje paraqiten me një ngjyrë të të kuqe të çelur të trupit të tyre, e ngjashme me atë njeritu të gjallë, siç u gjetën edhe në këtë ngjarje. Në momentin kur kanë hyrë punonjësit, ambienti është pastruar. Këtu është diçka që duhet parë me kujdes, fakti që këta vdiqën të katërt tregon se mundësia për një defekt në kaldajë të jetë shumë e madhe”.

 

Në të vërtetë, arsyeja kryesore, që unë po e bëj përsëri këtë analizë mjaft të hollësishme të këtij rasti, është se kjo ngjarje e rëndë vdekjeprurëse, kur ka kaluar më shumë se një vit, vazhdon të mbetet ende e pazbuluar në lidhje me rrethanat dhe shkakun e këtij helmimi.

Në fillim unë dua të theksoj punën e ekipit të ekspertimit të Institutit të Mjekësisë, pjesë e të cilit kam qenë edhe unë mjaft vite më parë, i cili arriti të përcaktojë me saktësi si shkaktar të këtyre katër vdekjeve: helmimin nga CO (oksidi i karbonit).

Përveç kësaj, unë popërmend edhe të dhënat e literaturës së huaj, sipas të cilës, vdekjet nga helmimi me CO, të ndodhura në mjediset e mbyllura të pishinave dhe saunave të hoteleve kanë ndodhur në mjaft raste në SHBA, për shkak të defekteve të pajisjeve ngrohëse dhe atyre të ventilimit të mjediseve të mbyllura të këtyre pishinave.

Por cilat janë të metat që mund të kenë ndikuar negativisht në moszbardhjen e plotë të kësaj ngjarjeje në fshatin Qerret të Kavajës?

-Së pari, për këtë rast tragjik u mendua menjëherë në fillim për vdekje të ndodhura kryesisht nga helmimi me klor, ose avujt e tij, helmim ushqimor ose biologjik etj. Kështu, me aq sa kam arritur të verifikoj nga të dhënat e paraqitura në shtyp, në këqyrjen e vendit të ngjarjes menjëherë pas ndodhjes së saj, nuk rezulton të jenë parë dhe kontrolluar instalimet për ngrohjen e mjediseve të brendshme të pishinës dhe saunës të hotelit: kaldaja ngrohëse e instaluar përjashta hotelit me tubacionet e saj, sistemi i ventilimit etj.

-Së dyti, ka një vonesë të pashpjegueshme mbi një muaj në shpalljen e rezultateve të plota të autopsive të viktimave që përmbajnë edhe ekzaminimet toksikologjike përkatësepër zbulimin e shkaktarit të vërtetë të këtij helmimi të rëndë, ndërkohë që rezultatetet e ekzaminimeve toksikologjike të vdekjes të shkrimtarit Francez Emil Zola, i kryer 120 vite më parë, e kanë zbuluar dhe shpallur në shtyp këtë helmim shumë shpejt vetëm 2-3 ditë, pas vdekjes së tij.

Ndërsa në rastin e vdekjes së katër turistëve rusë, gjatë kësaj periudhe mbi një-mujore u kërkua kryesisht për helmim nga klori dhe avujt tij.

Më vjen keq, ta deklaroj konstatimin e këtyre të metave që kanë ndikuar padyshim në moszbulimin e plotë të kësaj ngjarjeje, të cilat mund të kenë ndodhur për arsye të ndryshme.

I am announcing them, because this is a serious case with four human lives lost, for which Forensic Medicine, a science put at the service of the collective interest and social justice, together with the relevant bodies of justice, have the obligation to 'explain these deaths in all their details.